زیره سیاه ؛ خواص، عوارض و نحوه مصرف
تاریخ انتشار: ۴ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۶۵۵۵۱
به گزارش خبرگزاری صداوسیمای استان آذربایجان غربی، زیره سیاه گیاهی است که افسانه‌های جالبی در قدیم درباره آن وجود داشته است. برای مثال، خرافه‌پرستان معتقد بودند که زیره سیاه این قدرت را دارد که از دزدیده شدن هر وسیله‌ای که حاوی این گیاه است، جلوگیری کند و یا این که باعث شود عاشقان، علاقه خود را نسبت به‌هم از دست ندهند!
اما امروزه ثابت شده است که گیاه زیره سیاه قدرت درمانی دارد و می‌توان از روغن، میوه و دانه‌های آن به‌عنوان دارو استفاده کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
زیره سیاه چیست؟
زیره سیاه (Caraway) که به آن زیره نیز گفته می‌شود، یک ادویه منحصربه‌فرد است که مدت‌هاست در آشپزی و داروهای گیاهی استفاده می‌شود. گیاه زیره سیاه دارای برگ‌های ریز بریده شده و چتری‌های حاوی گل‌های سفید کوچک است. میوه یا دانه آن به رنگ قهوه‌ای روشن تا تیره، به شکل هلالی به طول حدود ۵ میلیمتر و با پنج برجستگی طولی در پشت آن است. زیره سیاه، اگرچه اغلب با دانه یا بذر اشتباه گرفته می‌شود، اما این غلاف کوچک و قهوه‌ای درواقع میوه‌ی خشک گیاه دوساله‌ی زیره سیاه (Carum carvi .L) از خانواده جعفریان است.
گیاه زیره سیاه، بومیِ اروپا و آسیای غربی است و از زمان‌های بسیار قدیم کشت می‌شد. طعم گرم، کمی تلخ و خاکی زیره سیاه شبیه به شیرین بیان، گشنیز و رازیانه است و هنگام استفاده‌ی دارویی، می‌تواند به‌عنوان دمنوش و یا مکمل غذایی مورد استفاده قرار بگیرد.
ارزش غذایی زیره سیاه
زیره سیاه حاوی طیف گسترده‌ای از مواد مغذی ضروری است. یک قاشق غذاخوری (۶.۷ گرم) زیره سیاه حاوی مواد زیر است:
کالری: ۲۲ پروتئین: ۱.۳ گرم چربی: ۰.۹ گرم کربوهیدرات: ۳.۳۴ گرم فیبر: ۲.۶ گرم مس: ۶.۷ درصد از درصد ارزش غذایی روزانه (Daily Value- DV) آهن: ۶.۱ درصد برای خانم‌ها منیزیم: ۵.۴ درصد از DV منگنز: ۴.۸ درصد برای خانم‌ها کلسیم: ۳.۶ درصد از DV روی: ۴.۶ درصد برای خانمهاعلاوه بر این‌ها، گیاه زیره سیاه یک منبع غنی از آنتی اکسیدان‌هایی از جمله لیمونن و کارون برای تقویت سلامت بدن است.
خواص زیره سیاه
برخی از ترکیبات موجود در زیر سیاه، خاصیت ضد التهابی قوی دارند که می‌توانند مشکلات گوارشی از جمله سوزش معده، نفخ و گاز معده، مشکلات هضم غذا، از دست دادن اشتها، اسهال، تحریک بافت گوارشی و اسپاسم خفیف معده و روده و همچنین مشکلات دیگری مانند زخم و گرفتگی عضلات را بهبود بخشند. روغن زیره سیاه برای بهبود سرفه بلغم، کنترل ادرار، از بین بردن باکتری‌های بدن و رفع یبوست استفاده می‌شود. همچنین بانوان هنگام عادت ماهانه برای تسکین دردهای قاعدگی و مادران شیرده برای افزایش جریان شیر در بدن خود از روغن زیره سیاه استفاده می‌کنند. در کرم‌های مخصوص ماساژ برای بهبود جریان خون و همچنین در دهانشویه‌ها از عصاره زیره سیاه استفاده می‌شود. در تمام غذاهای شور و شیرین مانند مانند نان، شیرینی، پنیر، خوراک‌های گوشتی و خورشت‌ها می‌توان از زیره به‌عنوان ادویه پخت‌وپز استفاده کرد. در صنایع و کارخانجات از روغن زیره سیاه برای طعم دادن به داروهای خاص استفاده می‌شود. همچنین معمولاً به‌عنوان اسانس در خمیردندان، صابون و مواد آرایشی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.عوارض زیره سیاه
اکثر افراد سالم، عوارضی در مصرف زیره سیاه از خود نشان نمی‌دهند. اما با این حال به دلیل کمبود تحقیقات کافی روی ایمنی این گیاه، بهتر است در موارد زیر احتیاط کنید:
کودکان یا زنانی که باردار یا شیرده هستند، نباید زیره سیاه مصرف کنند. (اما قرقره آن از راه دهان در هنگام بارداری موردی ندارد.) کسانی که اختلال عملکرد کبد یا کیسه صفرا داشته باشد باید از زیره سیاه اجتناب کنند، زیرا برخی شواهد نشان می‌دهند که زیره سیاه مانع تخلیه کیسه صفرا می‌شود. خوردن روغن زیره سیاه به‌همراه روغن نعناع می‌تواند باعث باد گلو، دل درد و حالت تهوع شود. همچنین استعمال روغن زیره سیاه روی پوست در افرادی که پوست حساسی دارند ممکن است باعث جوش‌های پوستی و خارش شود. این احتمال وجود دارد که زیره سیاه باعث کاهش قندخون شود؛ بنابراین اگر مبتلا به دیابت هستید و از زیره سیاه استفاده می‌کنید، باید همواره قندخون خود را با دقت بررسی کنید و دوز داروهایی که برای دیابت استفاده می‌کنید را با مشورت پزشک خود به‌طور متناسب تنظیم کنید. عصاره زیره سیاه ممکن است باعث افزایش جذب آهن شود؛ بنابراین استفاده بیش‌ازحد زیره سیاه با مکمل‌های آهن یا غذاهای حاوی آهن می‌تواند باعث افزایش سطح آهن در بدن شود. زیره سیاه ممکن است در کنترل قندخون در حین و بعد از عمل جراحی اختلال ایجاد کند؛ بنابراین حداقل ۲ هفته قبل از عمل خود، استفاده از زیره را متوقف کنید.نحوه استفاده از زیره سیاه
زیره سیاه در سراسر جهان کشت می‌شود، نسبتاً ارزان است و به راحتی در بیشتر فروشگاه‌ها و عطاری‌ها در دسترس است. برای استفاده از زیره سیاه می‌توانید:
آن را به‌عنوان ادویه، به شکل کامل یا آسیاب‌شده به غذاهای خود اضافه کنید. برخی از غذاهایی که می‌توانید زیره سیاه به آن اضافه کنید عبارتند از: نان، کلوچه، انواع شیرینی‌ها و دسرها (مانند پای، تارت، مربا، ژله، کاستارد)، خورشت‌ها، سس‌ها، غذاهای ترش یا تخمیر شده، سبزیجات بوداده و… مقداری از آن را به آب جوش اضافه کرده و به‌عنوان یک دمنوش آرامش‌بخش مصرف کنید. از انواع مکمل‌هایی که با زیره سیاه درست شده‌اند، مانند کپسول‌ها، روغن‌ها، عرق‌ها و عصاره‌ها به شکل خوراکی یا غیرخوراکی استفاده کنید.توجه کنید که هیچ توصیه مشخصی برای دوز مصرفی زیره سیاه مشخص نشده است، اما برخی تحقیقات نشان می‌دهند که مجموعاً ۱/۲ قاشق چای‌خوری تا ۱ قاشق غذاخوری (۱ تا ۶/۱ گرم) زیره سیاهی که در ۳ روز مصرف شود، احتمالاً بی‌خطر و موثر است.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: آذربایجان غربی گیاهان دارویی
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۶۵۵۵۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
بلایی که با خوردن ۴ استامینوفن سرتان می‌آید
به گزارش خبرآنلاین، اگر عادت به مصرف داروهایی دارید، که پزشک آنها را تجویز نکرده و دلیل انتخاب‌تان توصیه‌ای دیگران است، باید بدانید که بروز علائم بیماری در همه افراد یکسان نیست و داروها هم پاسخگویی یکسان برای همه ندارند.
همشهری آنلاین در گزارشی نوشت: حذف ارز ترجیحی داروها، قیمت داروی بدون و نسخه یعنی OTCها را هم افزایش داده چون پوشش بیمه‌ای ندارند. به‌نظر می‌رسد که این افزایش قیمت تا حدودی افزایش بی‌رویه مصرف داروهای بدون نسخه را کنترل کرده باشد. این نکته را دکتر سیدعلی فاطمی، نایب‌رئیس سابق انجمن داروسازان ایران عنوان می‌کند. به‌گفته این کارشناس حوزه دارو، مسکن‌ها و داروهای سرفه بیشترین مصرف را به‌عنوان داروهای OTC دارند. البته میزان مصرف این داروها در ایران و جهان تقریبا یکسان است و واقعی شدن قیمت این داروها پس از اصلاح سیاست‌های ارزی و حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی ما را هم‌رتبه بقیه کشورها از نظر میزان مصرف قرار داده است.
عوارض حاد و مزمن
فاطمی با اشاره به فرهنگ خرید دارو بدون ردوبدل شدن اطلاعات بیمار عنوان می‌کند: برای فروش دارو به بیمار یا هر فرد مراجعه‌کننده باید شرح حال کامل و مشکل به دکتر داروخانه ارائه شود، اما خرید داروهای بدون نسخه در داروخانه‌های کشور در حالی انجام می‌شود که هیچ شرحی درباره بیماری و داروی مورد نیاز بیماران رد و بدل نمی‌شود. این فرهنگ تقریبا بین مردم جا افتاده و آنها هم نیازی به ارائه این توضیحات نمی‌بییند و مستقیما دارو را مطالبه می‌کنند. داروساز هم براساس ضوابطی که وجود دارد، این داروها را عرضه می‌کند.
او با تاکید بر این که داروهای OTC به‌معنای صددرصد بی‌خطر نیستند، ادامه می‌دهد: این داروها می‌توانند عوارض حاد و مزمن هم داشته باشند. عوارض حاد آنهایی هستند که مصرف‌کننده بلافاصله بعد از خوردن دارو با آن مواجه می‌شود و در عوارض مزمن هم فرد ممکن است سال‌ها بعد با مشکلات ناشی از مصرف این داروها مواجه شود. به‌عنوان مثال اگر کسی مشکلات کلیوی داشته باشد، با مصرف آنها به‌تدریج دچار نارسایی می‌شود.
مصرف آسیب‌زای ۴ استامینوفن
فاطمی با اشاره به مصرف بالای استامینوفن در کشور بیان می‌کند: این دارو را مردم به‌عنوان یک داروی بی‌ضرر یا کم‌ضرر می‌شناسند اما عوارض این دارو هم درصورت مصرف بی رویه قابل توجه است. اگر بیمار ۴ استامینوفن ۵۰۰ میلی‌گرمی در روز استفاده کند دچار مسمومیت کبدی یا کما خواهد شد.
او تاکید می‌کند: همین حالا حدود ۲۰۰ مسکن در فهرست دارویی کشور وجود دارد که همه آنها درصورت خرید بدون نسخه باید طبق دستور و توصیه پزشک داروخانه مورد مصرف قرار بگیرد که شاهد چنین چیزی هم نیستیم.
عفونت را خودسرانه درمان نکنید
این کارشناس دارویی درباره عوارض مصرف خودسرانه داروهای بدون نسخه عنوان می‌کند: برخی در مواجهه با اسهال به‌دنبال داروهای بدون نسخه برای رفع مشکل هستند، اما موارد عفونی اسهال را نباید با مصرف خودسرانه دارو، درمان کرد. باید عفونت موجود در بدن فرد درمان شود. در این باره بیمار نباید اقدام به مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک‌ها هم کند چون آنتی‌بیوتیک جزو داروهای OTC نیست.
عوارض نسل قدیم سرماخوردگی‌ها
فاطمی با اشاره به این که داروهای OTC برای سرماخوردگی یا حساسیت‌های فصلی نسل قدیم و جدید دارند، توضیح می‌دهد: نسل قدیم این داروها خواب‌آوری شدید دارند و فرد درصورت مصرف بیش‌از اندازه آنتی‌هیستامین‌ها در فعالیت کاری و رانندگی با مخاطراتی مواجه می‌شود. نسل جدید این داروها خواب‌آوری کمتری دارند اما OTC نیستند و باید از سوی پزشک تجویز شوند.
داروی توصیه‌ای نخرید
به گفته این کارشناس دارویی، فرهنگ بد دیگری که در کشور ما وجود دارد این است که فرد دارویی که استفاده و تجربه مصرف آن را دارد، به دیگران توصیه می‌کند.
فاطمی در توضیح بیشتر بیان می‌کند: این فرهنگ غلطی است چون حتی سردرد در افراد یکسان نیست و برای خرید داروی مسکن باید شرح حال از سوی دکتر داروخانه گرفته شود. نکته مهم این است که هر درد یا سردردی با هر مسکنی برطرف نمی‌شود. به همین دلیل انواع و اقسام مسکن‌ها در بازار دارویی کشور وجود دارد و پزشکان یا دکتر داروخانه می‌توانند بر اساس نیاز بیمار آن را تجویز کند. دردهای قاعدگی، مفاصل یا سردرد با مسکن‌های متفاوت، پاسخگویی مختلف دارند، تجویز به‌اصطلاح عمه و خاله برای مصرف داروها، به هیچ وجه توصیه نمی‌شود.
نظر پزشک را بپرسید
فاطمی با بیان این که تداخلات دارویی هم باید مدنظر قرار بگیرد، عنوان می‌کند: تداخلات دارویی درباره داروهای OTC اهمیت زیادی دارد. این داروها با داروهای انعقاد خون تداخل مصرف دارند.
او ادامه می‌دهد: فرد مبتلا به بیماری‌های قلبی که داروی وارفارین استفاده می‌کند نباید داروهای OTC را بدون تجویز پزشک مصرف کند. حتی مصرف همزمان آنتی‌بیوتیک و مسکن هم می‌تواند کارایی آنها را تحت‌تأثیر قرار دهد.
به گفته این کارشناس دارویی، اوتی‌سی‌ها همچنین می‌توانند جذب ویتامین را مختل کنند و به همین دلیل کسانی که مصرف بالایی در داروها دارند باید از دکتر داروخانه درباره تداخلات دارویی اطلاعات لازم را بگیرند تا اثربخشی داروی اصلی که استفاده می‌کنند کمتر نشود و مشکلاتی برای بیماران ایجاد نکند.
فاطمی با بیان این که خواندن بروشورهای دارویی هم اهمیت زیادی دارد، عنوان می‌کند: البته فرهنگ خواندن بروشور یا دستور مصرف داروها در ایران کم‌رنگ است و به نوعی مردم توجهی به آنها ندارند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که درصد کمی از مردم هنگام خرید دارو، بروشور آن را مطالبه و مطالعه می‌کنند یا درباره دارو اطلاعات کامل را از مسئول فنی یا دکتر داروخانه می‌گیرند. درحالی‌که این مسئله اصل ضروری خرید دارو است و باید از عوارض جانبی، میزان مصرف و احتمال تداخل آن با داروهای دیگر مطلع شد.
او تاکید می‌کند: توصیه جدی این است که هر نوع داروی بدون نسخه الزاما از داروخانه و با نظر دکتر داروخانه تهیه شود. درصورت عدم‌دسترسی به بروشور داروها، سایت های معتبر در اینترنت منابع خوبی برای کسب اطلاعات لازم هستند. این منابع معتبر به راحتی در دسترس مصرف‌کنندگان قرار دارد و می‌توان هشدارهای دارویی را در آنها مطالعه کرد.
این کارشناس دارویی هشدار می‌دهد که استفاده طولانی‌مدت از داروهای OTC توصیه نمی‌شود چون می‌تواند هم عوارض جانبی داشته باشد و هم برخی از آنها به‌تدریج اثربخشی خود را از دست خواهند داد.
اثر معکوس برخی داروها
اینطور گفته می‌شود که مصرف مداوم داروها باعث کاهش اثربخشی آنها می‌شود و فاطمی در این باره می‌گوید: این مسئله درباره همه داروهای OTC صدق نمی‌کند. مثلا درباره آنتی‌بیوتیک‌ها اگر بدون نسخه تهیه و بدون تجویز پزشک مصرف شود، باکتری‌های بدن با آنها سازگاری پیدا می‌کند و باید آنتی‌بیوتیک‌های قوی‌تر تجویز شود.
او ادامه می‌دهد: در برخی داروهای ضداسهال و ضداحتقان بینی هم این مسئله وجود دارد و اگر زیاد استفاده شود می‌تواند اثر معکوس هم داشته باشد. داروهای ضدیبوست هم می‌توانند این شرایط را به‌وجود بیاورند. عمده آنها گیاهی هستند و بهتر است هر چند وقت یک‌بار تغییر کنند.
۴۷۲۳۶
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1900064
پخش زنده بازیهای فوتبال امروز جمعه ۷ اردیبهشت از تلویزیون + سایت آنتن و آپارات